Projekt Ptolemais czyli “nasz człowiek” na misji w Libii

W dniach 6-15 grudnia 2024  r. nasz doktorant Paweł Czernic z Wydziału Geodezji i Kartografii brał udział w misji badawczej na stanowisku Ptolemais na terenie Libii. To jedno z największych i najlepiej zachowanych miast starożytności. Projekt obejmuje prace terenowe, w tym badania geofizyczne, mapowanie terenu oraz prace wykopaliskowe.  

Polska Misja Archeologiczna w Ptolemais prowadzi badania archeologiczne w tym miejscu od 2001 r. Grudniowa misja była wznowieniem prac badawczych po 14 latach przerwy. Wcześniej wykopaliska zostały przerwane ze względu na wydarzenia, jakie miały miejsce na tych terenach -  Arabską Wiosnę Ludów i obalenie Kaddafiego.  

Polacy badają historyczne miejsca w Libii 

Cały projekt odbywa się pod egidą Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, a pracami zespołu kieruje dr Piotr Jaworski. Reprezentant Politechniki Warszawskiej - Paweł Czernic uczestniczy z kolei w podprojekcie Akropol, którego kierownikiem jest dr Szymon Lenarczyk. Naukowcy z PW już we wcześniejszych misjach wspierali zespół z UW – szczególnie w zakresie fotogrametrii. W grudniowej misji wzięło udział 5 badaczy z Polski. 

- Było to rozpoczęcie projektu Akropol, zaplanowanego na kilka sezonów, obejmującego głównie nieinwazyjne badania geofizyczne i mapowanie terenu. Udało nam się zrobić wszystko, co zaplanowaliśmy, a nawet więcej. Planowane są też dalsze prace w kolejnych sezonach, zwłaszcza skupione na niezbadanym wcześniej obszarze akropolu miasta – mówi Paweł Czernic.  

W ramach grudniowej misji wykonano m.in. survey archeologiczny, czyli przejście przez badany teren i zmapowanie istotnych zabytków ruchomych. Paweł Czernic zapewniał przy tym zadaniu wsparcie z zakresu mobilnych aplikacji GIS. Zespół wykonał także produkty fotogrametryczne z UAV, m.in. ortofotomapy i numeryczne modele terenu, a także analizy geoprzestrzenne na pozyskanych danych w celu odnalezienia niewidocznych na pierwszy rzut oka struktur antropogenicznych. Dodatkowo ponad plan udało się opracować ortofotomapę (piksel terenowy 10 cm) całego stanowiska o powierzchni 6 km².  

Stworzono także fotogrametryczne modele 3D dwóch znalezionych w poprzednich sezonach zabytków. 

– Jeden z nich to głowa rzeźby, archeolodzy podejrzewają, że może to być rzeźba Apolla lub Dionizosa. Model powstał jako zapotrzebowanie archeologów na konieczność stworzenia kopii do przeprowadzenia dalszych jej badań w Polsce. Wywiezienie oryginału czy nawet wykonanej na miejscu kopii nie wchodzi bowiem w grę ze względu na problemy na granicy – wyjaśnia Paweł Czernic. 

Zachęcamy do śledzenia fanpage’a misji na Facebooku, gdzie są publikowane ciekawostki i doniesienia prosto z terenu badań. Naukowcy planują kontynuowanie misji badawczej i prac na stanowisku w Ptolemais. Realizacja planów badawczych uzależniona jest jednak od sytuacji geopolitycznej w regionie.