„Jastrząb” nadleciał

Polskie uczelnie cywilne realizują ambitne projekty, których celem jest poprawa bezpieczeństwa – naszego i kraju. Politechniki – Warszawska, Śląska i Łódzka – połączyły swój potencjał, by opracowane rozwiązania miały większe szanse na wdrożenie, a także dla aktywniejszej współpracy z instytucjami i organami administracji publicznej.

– Na uczelniach cywilnych powstaje dużo pomysłów, projektów na światowym poziomie, natomiast mają one problem z przełożeniem na przemysł obronny i wojsko, tak, by rozwiązania mogły zostać wdrożone, zamieniły się w produkt, coś użytecznego – mówi prof. Krzysztof Kulpa z Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych.

Przygotowania do lotu

Politechnika Warszawska, zdając sobie z tego sprawę, zaczęła szukać rozwiązań. Już dekadę temu powstało Uczelniane Centrum Bezpieczeństwa i Obronności. – Liczba projektów z tego obszaru wzrosła i uzyskaliśmy synergię różnych rozproszonych wcześniej środowisk zajmujących się tą tematyką – zaznacza prof. Krzysztof Kulpa.

Centrum ma charakter międzywydziałowy. Prawie wszystkie wydziały mają w nim swoich przedstawicieli i dają wkład do wspólnych prac. Takie podejście jest głęboko uzasadnione, ponieważ z punktu widzenia wojska, projekty muszą być interdyscyplinarne i dotyczyć zagadnień budowy sprzętu lub systemów. Często łączą mechanikę, elektronikę, optykę, chemię czy powszechną konieczność zarządzania danymi, w różnych celach i zakresach.

Jednym z efektów badań jest demonstrator systemu NavSAR, owoc współpracy Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych oraz Wydziału Geodezji i Kartografii.To radarowy system wsparcia nawigacji w oparciu o pokładowe zobrazowania powierzchni ziemi z wykorzystaniem technologii SAR.

„Jastrząb” wystartował

– Tę synergię chcielibyśmy przenieść na poziom krajowych uczelni technicznych, dlatego zawarliśmy porozumienie „Jastrząb”. Chcemy promować polską naukę i technikę na poziomie aplikacyjnym, dążyć do tego, aby polski przemysł mógł bazować na naszej myśli technicznej, naszym know how – zaznacza prof. Krzysztof Kulpa. – Podkreślenie naszych możliwości eksperckich w wielu dziedzinach w połączeniu z potencjałem przemysłu może dawać bardzo wymierne efekty konstrukcyjno-wykonawcze – dodaje.

Porozumienie Centrów Badawczych Bezpieczeństwa i Obronności Cywilnych Uczelni Technicznych „Jastrząb” zawarły w 2022 r. Politechnika Warszawska, Politechnika Śląska i Politechnika Łódzka. Jest otwarte na inne uczelnie.

– Porozumienie jest wyrazem konsolidacji potencjału naukowo-badawczego uczelni cywilnych. Będzie to również platforma współpracy i rozwoju krajowej myśli technicznej, ukierunkowana na realizację przez różne ośrodki wspólnych projektów krajowych i międzynarodowych – mówi dr inż. Zbigniew Wawrzyniak z Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych. – Potrzeba i konieczność budowania sojuszy badawczych uczelni wraz z małymi i średnimi przedsiębiorstwami przynosi dobre efekty wieńczone konkretnymi rozwiązaniami sprzętowymi, a co więcej publikacjami – podkreśla.

– Dążymy do tego, aby filarami rozwoju były: nauka, przemysł i wojsko. Mówimy o nauce cywilnej i wojskowej, które powinny współpracować – dodaje prof. Krzysztof Kulpa.

Obranych kierunków jest więcej

Celem porozumienia jest również wzmocnienie roli eksperckiej wobec instytucji i organów administracji publicznej, a także innych interesariuszy.

– „Jastrząb” powstał również po to, aby wyrażać opinie i poglądy w sprawach związanych z obszarem bezpieczeństwa i obronności, ale także w zakresie technicznym czy organizacyjnym. Różne instytucje potrzebują oceny wykonalności technologii czy sprzętu – mówi dr inż. Zbigniew Wawrzyniak.

Chodzi na przykład o jednostki finansujące badania. W wielu wypadkach mają one do czynienia z rozwiązaniami, które nie są gotowym sprzętem do użycia w warunkach rzeczywistych, ale stanowią dowód na działanie pewnej technologii w różnych formach modeli i prototypów. Potrzebne jest zrozumienie, że nauka ma dostarczać technologie, które na następnym etapie będą rozwijane i wdrażane w postaci gotowych rozwiązań, po określeniu szczegółów implementacyjnych i dopasowaniu ich do potrzeb końcowego użytkownika.

Sygnatariusze porozumienia chcą w szczególności współpracować z Ministerstwem Obrony Narodowej, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwem Edukacji i Nauki, jak również z Narodowym Centrum Nauki oraz Narodowym Centrum Badań i Rozwoju czy też Fundacją na Rzecz Nauki Polskiej – w celu intensyfikacji prowadzonych badań, lepszego dostosowania ich do potrzeb użytkownika końcowego i możliwości wdrożeniowych przemysłu krajowego.

Zaplecze techniczne

Naukowcy z Politechniki Warszawskiej opracowują rozwiązania związane z łącznością, dystrybucją usług teleinformatycznych, przetwarzaniem informacji, w tym danych obrazowych.

Przykładem jest Mobilny Punkt Dystrybucji Infrastruktury Informatycznej, czyli pojazd MPDIT z wysoce specjalistyczną aparaturą, który zapewnia niezbędną łączność różnym służbom w sytuacjach nadzwyczajnych i kryzysowych, jak np. klęski żywiołowe, powodzie, pożary, imprezy masowe, duże akcje poszukiwawcze czy nawet w razie potrzeby obsługi skutków ataków terrorystycznych.

– Realizujemy również projekty z obszaru big data czy cyberbezpieczeństwa, których odbiorcami są organy i jednostki związane z bezpieczeństwem, np. MSWiA, poprzez swoje agencje: Policję, Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości, Straż Graniczną czy też Państwową Straż Pożarną – wylicza dr inż. Zbigniew Wawrzyniak.

Obecnie nasi naukowcy realizują projekt dla Straży Granicznej, służący wykrywaniu osób w przestrzeniach zamkniętych lub substancji i towarów, które mogą być niebezpieczne. Dla Policji pracowali nad projektem polegającym na prognozowaniu rozwoju przestępczości. – Na podstawie wiedzy z danych historycznych możemy prognozować rozwój zdarzeń, które są uznawane za przestępcze – mówi dr inż. Zbigniew Wawrzyniak.

Efekty prac Politechnika Warszawska prezentuje na targach, np. Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach, ale również zamkniętych pokazach czy w ramach ćwiczeń albo testów wojskowych, policyjnych, czy też dla Straży Granicznej.

– Szukamy rozwiązań na skalę międzynarodową. Ostatnio zgłosiliśmy do finansowania w ramach konkursu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju projekt Parakos. To pasywny radar kosmiczny, dzięki któremu korzystając z emisji radia albo „oglądając telewizję”, można dostrzec za pomocą odpowiedniej technologii obiekty kosmiczne praktycznie nad całą Europą – mówi prof. Krzysztof Kulpa. – Ważne jest, żebyśmy mogli te technologie wdrażać i żeby były wykorzystywane, a nie tylko kończyły się na pomyśle czy demonstratorze.

„Jastrząb” został stworzony po to, by zaangażować duże zasoby ludzkie, posiadane przez cywilne uczelnie techniczne, do wspólnego opracowywania technologii XXI wieku na potrzeby obronności i bezpieczeństwa kraju – przy współpracy z krajowym przemysłem oraz użytkownikami końcowymi.