Na PW przeprowadzono eksperyment dydaktyczny

Jak skutecznie uczyć? – to pytanie, które zadają sobie nauczyciele i eksperci od edukacji. Dr inż. Andrzej Borkowski z Wydziału Geodezji i Kartografii PW postanowił sprawdzić, jak w kształceniu uniwersyteckim działa nauczanie oparte na dociekaniu (IBL). Efekty testów opublikowano na łamach czasopisma „Education Sciences”.

Eksperyment został przeprowadzony na studiach magisterskich na kierunku gospodarka przestrzenna, specjalność: urbanistyka w planowaniu przestrzennym. Zajęcia na przedmiocie „Modelowanie informacji o budynku (BIM)” były inne, bo prowadzący je dr inż. Andrzej Borkowski postanowił wykorzystać podejście mieszane, oparte głównie na IBL. Sposób ten, w przeciwieństwie do instruktażu i testomanii, pozwala uczniom rozwijać myślenie wyższego rzędu. Dzieje się to poprzez rozwiązywanie problemów w świecie rzeczywistym lub grywalizację, zamiast przyswajania faktów i odtwarzania instrukcji. 

Jak wyglądały zajęcia?

– Na zajęciach wykorzystałem nowoczesne metody uczenia się, m.in. peer learning (wzajemne uczenie od rówieśników), lekcje ciszy Montessori i superwizję – opowiada o swoim eksperymencie dr inż. Andrzej Borkowski. – Studenci nie byli oceniani w formie cyfr – ich aktywność była jedynie oznaczana w formie plusów (+), a nacisk położyłem na udzielanie szybkich i pełnych informacji zwrotnych. 

– Najnowsze badania z zakresu neuronauk wyraźnie wskazują, że oceny cyfrowe mogą przynieść efekt przeciwny do zamierzonego i być szkodliwe dla procesu uczenia się – dodaje dr Borkowski. – W związku z tym lepszym rozwiązaniem jest ocenianie aktywności i ocenianie kształtujące, o ile nauczyciel przez cały czas kontroluje proces uczenia się uczniów. 

Studenci opracowali na zajęciach kilkanaście manuskryptów. Sześć z nich przyniosło zaskakująco dobre wyniki i wnioski. To m.in. niespodziewana implementacja telemetrii na linii RFID-BIM, wyjątkowo precyzyjna georeferencja modelu BIM w środowisku GIS z wykorzystaniem FME czy wdrożenie BIM podkładek w dwóch dużych przedsiębiorstwach (Arcadis i WSP). 

Zajęcia zakończyły się samooceną i kwestionariuszem badawczym, z którego wynikało, że autorytatywny proces nauczania (czyli taki, w którym nauczyciel wspiera studenta, jest pełen empatii i jednocześnie wskazuje kierunek badań) był znacznie lepszym wyborem niż proces autorytarny (zakłada sztywne ramy, sylabus, regulamin, pewne treści deklaratywne i klasyczne zaliczenie) lub liberalny (pozostawia dużo swobody studentom, a nauczyciel nie pilnuje postępów). 

Nauczanie oparte na dociekaniu przynosi uczniom konkretne korzyści – dzięki temu mogą zobaczyć wiele możliwych punktów widzenia na konkretny problem, uczą się głównie poprzez współpracę i skupiają się na poprawianiu własnych błędów. 

– Kultura uczenia się na błędach powinna zastąpić poprzednią kulturę posłuszeństwa i wszechobecnych sztywnych ram – uważa dr Borkowski. 

Czy eksperyment będzie kontynuowany albo rozszerzany?

Już wiadomo, że kolejnych latach przedmiot „Modelowanie informacji o budynku (BIM)” będzie prowadzony w taki eksperymentalny sposób. Studenci mogą spodziewać się także wykorzystania nowych technik, a nauczyciele – dzielenia doświadczeniami.

– Zastosowanie takiego podejścia nie jest łatwe, ale może dać wiele satysfakcji obu stronom, jeśli dostrzegą, że synergia ich wysiłków może prowadzić do odkrywania i tworzenia – podkreśla dr Borkowski. – Według mnie metoda ta może zostać wykorzystana na wyższych latach studiów, kiedy umiejętności niższego rzędu (jak krytyczne myślenie, abstrakcyjne myślenie, umiejętność przeglądania literatury naukowej, wykorzystywanie dotychczasowej wiedzy w zupełnie nowych kontekstach) są opanowane, a temat zainteresowania (w tym przypadku BIM) jest studentom dobrze znany. 

Więcej informacji o eksperymencie w artykule „A Blended Approach to Inquiry-Based Learning Using the Example of the Interdisciplinary Course of BIM in Spatial Management Studies: A Perspective of Students and Professor”.